NOVOPAZARSKA BANJA SRBIJA
Dva i po kilometara severoistočno od Novog Pazara – oko 280 km južno od Beograda, a na 2 km od Raške, a do Kraljeva – 100 km, na 504 m nadmorske visine nalazi se – Novopazarska Banja.
Banja ima više izvora vode koje su po hemijskom sastavu sumporovito kisele hipoterme (15° C) i hiperterme (47°-55° C). U terapijske svrhe koristi se kupanjem i pijenjem.
Novopazarska Banja postojala je još u antičko doba.
U srednjem veku Novopazarska Banja bila je poznato prirodno lečilište Raške. Nalazila se nedaleko od grada Ras (X-XI vek), središta tadašnje države.
Pripadala je đurđevim Stupovima, a činili su je antička kupatila i manastirski konaci.
Sa dolaskom Turaka, Banja je opustela (XIV vek), na šta ukazuje zapis Lefevra, francuskog putopisca, iz 1611. u kojem samo pominje „prirodne tople vode kod Novog Pazara”.
Međutim, sredinom XVI veka, Turci više pažnje poklanjaju ovim lekovitim izvorima i nad kaptažom rimskog termalnog kupatila podižu dva amama i objekte za smeštaj posetilaca (karavansaraje).
Ubrzo, Novopazarska Banja ponovo biva na dobrom glasu „kao izvrsna topla banja”. Stradala je 1689 – tada je porušen i manastir “đurđevi Stupovi i razoren Novi Pazar – a obnovljena je izgradnjom novog kupatila krajem XVIII veka.
Oko 1920, vlasnik koji je eksploatisao Novopazarsku Banju (postoji “nova” i “stara” Novopazarska Banja), dozidao je uz staro kupatilo restoran – i danas je, kao i amam, u upotrebi – sa nekoliko soba na spratu, a potom, opet, ovo prirodno lečilište biva zapušteno.
Njegovo obnavljanje i uređenje usledilo je tek posle Drugog svetskog rata, izgradnjom modernog stacionara, 1953, i otvaranjem, 1975, Zavoda za lečenje i rehabilitaciju obolelih od miopatija i neuromiopatija „Novi Pazar”. dobija mesto koje mu pripada među balneološkim centrima u Srbiji.
Danas – najveći centar u Srbiji za lečenje distrofičara, ali se lekovite vode ove banje koriste i u terapiji lečenja išijasa, steriliteta kod žena, reumatičnih, kožnih i drugih oboljenja.
Nosilac zdravstvene funkcije je Zavod koji raspolaže najsavremenijom opremom i brojnim stručnim kadrom, što ga svrstava među vodeće rehabilitacione centre u Srbiji.
Program lečenja i rehabilitacije pacijenata u Zavodu obuhvata kompleks balneo-fizio medikamentnih procedura.
Osim lečilišne Novopazarska Banja ima i rekreativnu i izletničku funkciju; s obzirom na šumsko okruženje (smeštena je u podgorini planine Rogozne – 1514 m) i na nadmorsku visinu, ima karakter i klimatskog lečilišta.
Zgrade Zavoda i staro tursko kupatilo, sa restoranom i sobama za smeštaj, nalaze se u parku (uređen 1969.) koji se prostire na oko 4.000 hektara.
Blizina Novog Pazara, sa okolinom bogatom kulturno-istorijskim spomenicima iz mnogih epoha, čini boravak u Banji nezaboravnim:
- Petrova crkva (IX vek),
- manastiri – “Đurđevi Stupovi (XII vek),
- Sopoćani (XIII vek).
Nedaleko od Novopazarske Banje je i vrelo Raške, okolne šume bogate su raznovrsnom divljači, a reke ribom. U blizini su i izletište Vrbnik i Rajčinovića Banja (12 km), u podnožju ogranaka Golije.